Η Καρδίτσα

Στο ΔΗΜΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ κατοικούν 56.460 σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) και είναι η μικρότερη από τις τέσσερις θεσσαλικές πρωτεύουσες
Σχετικά νέα πόλη η Καρδίτσα, βρίσκεται στο δυτικό άκρο του Θεσσαλικού κάμπου. Διακρίνεται για τα πολλά παραδοσιακά πέτρινα αρχοντικά, τις πλατείες  τους πεζόδρομους, τους ποδηλατοδρόμους, και φυσικά τα παραδοσιακά τσιπουράδικα.
H έκταση που καταλαμβάνει η πόλη είναι σχετικά μικρή με αποτέλεσμα να μπορεί κανείς να πάει στο κέντρο της από οποιοδήποτε σημείο με το ποδήλατο ή περπατώντας.

Ποδηλατόδρομοι

 Είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα στην οποία κατασκευάστηκε δίκτυο ποδηλατοδρόμων. Αυτή η πρωτοπορία συναντά μια παράδοση χρόνων για τους Καρδιτσιώτες, οι οποίοι     ανέκαθεν χρησιμοποιούσαν το ποδήλατο ως βασικό μέσο κυκλοφορίας. Τα σχολεία, τα καφενεία και τα πάρκα περικυκλώνονται από τα   ποδήλατα δίνοντας μια διαφορετική εικόνα στην πόλη.Η τοπογραφία της πόλης (απόλυτα πεδινή με ήπιες κλίσεις),  είναι ευνοϊκή για το   ποδήλατο
.Η Καρδίτσα, πρωτοπόρος σήμερα όσον αφορά την κατασκευή υποδομών και τη χρήση ποδηλάτου, είναι η πόλη πιλότος, το παράδειγμα και για άλλες ελληνικές πόλεις. 
Ενημερωθείτε για τα δημοτικά ποδήλατα της Καρδίτσας

Πλατεία Ελευθερίας (κεντρική)

Ήταν από το 1881 η κεντρική πλατεία, η καρδιά του  εμπορικού κέντρου και ο κατεξοχήν χώρος δημόσιων θε αμάτων και κοινωνικής συνεύρεσης της πόλης. Από «πλατεία  της αγοράς» μετονομάστηκε σε πλατεία Ελευθερίας, όταν η  Θεσσαλία προσαρτήθηκε στο ελληνικό κράτος, το 1881.
Τα μεσοπολεμικά αγάλματα των 4 Μουσών από τσιμέντο έχουν μεταφερθεί από την πλατεία Ομονοίας στη δεκαετία  του ‘50. Το επιβλητικό συντριβάνι, πρόσφατο έργο της γλύπτριας Νέλλας Γκόλλαντα, είναι μία σύγχρονη «πυξίδα πόλης»  από ατσάλι, με σύμβολα εμπνευσμένα από τον νεολιθικό πολιτισμό.

Κτήριο Πάλλας
Το διώροφο μέγαρο ανατολικά της κεντρικής πλατείας  στεγάζει σήμερα την Alpha Bank. Κτίστηκε στις παραμονές του πολέμου, στη θέση του ιστορικού ξενοδοχείου «Η
ωραία Ελλάς», διατηρώντας τη διάταξη της χαρακτηριστικής πεσσοστοιχίας. Το «Πάλλας» ήταν μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες ο σημαντικότερος χώρος θεαμάτων και ψυχαγωγίας της πόλης, με αίθουσες κινηματογράφου, θεάτρου, καφενείο και μπαρ-εστιατόριο πολυτελείας.

Εμπορική Τράπεζα

Το διώροφο μέγαρο στη νότια πλευρά της κεντρικής πλατείας, κτίστηκε λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’30 στη θέση ισόγειου καταστήματος, το οποίο στέγαζε το υποκατάστημα της Εμπορικής Τράπεζας από την ίδρυσή του, το 1927.

Μητροπολιτικός ναός Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης

Bρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, στο άλλοτε Βαρούσι. Ο μεγαλοπρεπής ναός, στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδή με τρούλο καμπαναριό και ρολόι, αντικατέστησε πασσαλόπηκτο κτίσμα  της ύστερης Τουρκοκρατίας. Η ανέγερσή του άρχισε το 1887 και ολοκληρώθηκε , το 1911. Ο περίβολος του ναού διαμορφώθηκε σε ιστορικό πάρκο. Αποτελεί χώρο περιποιημένο με μακρύ διάδρομο και με τις προτομές του Μητροπολίτη Ιεζεκιήλ ιδρυτή του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Καρδίτσας, του Μητροπολίτη Λάρισας- Καρδίτσας Διονυσίου Σκυλοσόφου, Αρχηγού της Επαναστάσεως του 1611 που έπεσε ενδόξα στο σπήλαιο των Ιωαννίνων, και των Συναρχηγών της Θεσσαλικής Επαναστάσεως του 1878 Επισκόπου Κίτρους (Κατερίνης) Νικολάου και του Γεωργίου Λαΐου που έπεσε στη Ματαράγκα.

Παυσίλυπο

Το πάρκο, έκτασης 50 στρεμμάτων, σχεδιάστηκε το 1901 από το μηχανικό Γ. Φώσκολο.Περιλαμβάνει το αναψυκτήριο,  το πολυϊατρείο (σημερινό ληξιαρ-
χείο).Παλαιότερα ήταν ενσωματωμένο το 3ο δημοτικό σχολείο (απο τη δεκαετία του ’30).  Ανάμεσα στα ψηλά δένδρα υπάρχουν  η προτομή του  Ν. Πλαστήρα, μερικά σύγχρονα γλυπτά,  η  παιδική χαρά για τους μικρούς κατοίκους ,τα παγκάκια για ατέλειωτες συζητήσεις ποδηλατόδρομος που τον διασχίζουν τα παιδιά και φυσικά οι πιο μόνιμοι κάτοικοί  του τα παγώνια

Πλατεία Πλαστήρα

Είναι προέκταση του παυσίλυπου ,  πλακοστρωμένη , με  ανθόκηπους που ανθίζουν οι πανσέδες, με τον τεράστιο ανδριάντα της γυναίκας που’ χει σκυμμένο το κεφάλι (της αγρότισσας Ελληνίδας γυναίκας- μάνας) , με τον επιβλητικό έφιππο ανδριάντα του Ν. Πλαστήρα

Ανδριάντας N. Πλαστήρα

O μπρούτζινος έφιππος ανδριάντας βρίσκεται στον άλλοτε ανθώνα του Παυσιλύπου, στην ομώνυμη πλατεία. Είναι έργο του γνωστού γλύπτη Στέλιου Τριάντη (1986/87). Η τοποθέτηση του γλυπτού στην πολυσύχναστη πλατεία εκφράζει την ιδιαίτερη εκτίμηση της γενέτειράς του για τον «μαύρο καβαλάρη», ήρωα της Μικράς Ασίας και αρχηγό της επανάστασης του 1922, ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις μεσοπολεμικές πολιτικές εξελίξεις και διετέλεσε τρεις φορές πρωθυπουργός στο διάστημα 1945-1953. Το γλυπτό στήθηκε με πρωτοβουλία της Ένωσης Επιστημόνων Ν. Καρδίτσας. Πρόσφατα αντίγραφο του ανδριάντα στήθηκε και στο λιμάνι της Χίου.

Ξενοδοχείο «Άρνη»

Το μεγαλοπρεπές νεοκλασικό διώροφο μέγαρο με τον χαρακτηριστικό τρούλο κτίστηκε το 1921 από τον πολιτικό και επιχειρηματία Κωνσταντίνο Τερτίπη. Η ονομασία «Άρνη» δόθηκε προς τιμήν του αδερφού του, Δημητρίου, ο οποίος πολέμησε νικηφόρα τους Τούρκους το 1878 στην περιοχή της προϊστορικής «Άρνης» (σημ.Πύργος Κιερίου).
Το κτήριο στέγαζε πολυτελές ξενοδοχείο, αίθουσα θεάτρου-κινηματογράφου, δεξιώσεων και καφεζυθοπωλείο, στα οποία προστέθηκαν από το 1925 «αίθουσα ντάσιγκ» και χαρτοπαικτική λέσχη.   Ανακαινισμένο και σύγχρονο από τo 2005, το ξενοδοχείο «Άρνη» αποτελεί σήμερα περιουσία του «Ιδρύματος Υποτροφιών «Απ. Αλεξόπουλος».

Εθνική Τράπεζα («πέτρινο»)

Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Καραϊσκάκη & Υψηλάντους. Κτίστηκε το 1910 και είναι από τα αξιολογότερα και ελάχιστα σωζόμενα δείγματα δημοσίων κτηρίων των αρχών του 20ου αιώνα.  Το διώροφο πετρόκτιστο κτήριο έχει νεοκλασικές επιρροές και ιδιαίτερα επιμελημένη κατασκευή.  Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του είναι τα μονολιθικά μαρμάρινα φουρούσια, τα σιδερένια κιγκλιδώματα και οι καπνοδόχοι της σκεπής. Το ισόγειο, με την ευρύχωρη κεντρική σάλα, χρησίμευε ως χώρος τραπεζικών συναλλαγών και ο όροφος, με ξεχωριστή είσοδο, ως κατοικία του διευθυντή.

Πλατεία Δικαστηρίων

Έχει δεχτεί διαχρονικά τις περισσότερες χρήσεις και αλλαγές ονομασίας από κάθε άλλη πλατεία της πόλης. Είχε την ονομασία «Ερμού» από το 1887. Το 1956 μετονομάστηκε σε «Μ. Καραολή & Ανδρ. Δημητρίου» προς τιμήν των Kυπρίων ηρώων και μετά τη μεταπολίτευση σε «Εθνικής Αντιστάσεως», για να επικρατήσει τελικά η ακατανίκητη εικόνα των «Δικαστηρίων». Τα μεγαλοπρεπή νεοκλασικά μέγαρα Δικαστικό και Επισκοπή, κυριαρχούν και συνηπάρχουν με τους θαμώνες από τις πολλές καφετέριες που βρίσκονται στο χώρο.

Δικαστικό Μέγαρο

Θεμελιώθηκε το 1934 από τον Kαρδιτσιώτη υπουργό δικαιοσύνης Σπ. Ταλιαδούρο στη θέση οικοπέδου της Λαϊκής Βιβλιοθήκης «Η Αθηνά». Το κτήριο είναι διώροφο, πλατυμέτωπο, σχήματος Π, με το τετράγωνο τυφλό τριώροφο κτίσμα των φυλακών στο εσωτερικό του, που γκρεμίστηκε πρόσφατα (2012) Η λιτή πρόσοψη μοιράζεται συμμετρικά με το υπερυψωμένο κεντρικό τμήμα της εισόδου και με επιβλητικό πρόπυλο. Το έργο χρηματοδοτήθηκε προπολεμικά με τη γνω στή έκτακτη φορολογία του «μεγαρόσημου» από το ειδικό ταμείο ανεγέρσεως δικαστικών μεγάρων και φυλακών, όπως και σε αρκετές άλλες ελληνικές πόλεις.

 Μητροπολιτικό Μέγαρο

Στεγάζεται στην επιβλητική οικία του βουλευτή και μεγαλοκτηματία Δ. Μαλλιόπουλου. Κτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και είναι από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα αρχιτεκτονικής της περιόδου αυτής στην πόλη Το 1924 αγοράστηκε από την Ι. Μ. Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων με πρωτοβουλία του δραστήριου μητροπολίτη Ιεζεκιήλ για να μετατραπεί σε επισκοπικό μέγαρο διατηρώντας το νεοκλασικό ύφος του.

Οδός Βάλβη

Είναι από τους ελάχιστους τυπικούς εμπορικούς δρόμους του κέντρου της πόλης που διατηρούν τη φυσιογνωμία τους. Είχε ονοματοδοτηθεί το 1887 προς τιμήν του  
ρωθυπουργού Ζηνόβιου Βάλβη (1800-1872).  Συνδέει  το διοικητικό κέντρο («πλατεία Δικαστηρίων» και κεντρική πλατεία) με τη Δημοτική Αγορά, της οποίας αποτελούσε νοητή προέκταση. Η αρχιτεκτονική μελέτη πεζοδρόμησης ολοκληρώθηκε το 2007, ενώ έχει εκπονηθεί μελέτη ανάπλασης των όψεων των κτηρίων. Η εγκατάσταση πολλών κέντρων διασκέδασης, όπως και στη δημοτική αγορά, μεταμορφώνουν σταδιακά τον γραφικό δρόμο σε ζώνη ψυχαγωγίας.

Δημοτική Αγορά

Κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και αποτελεί μοναδικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής από σκυρόδεμα, μέταλλο και γυαλί σε πανελλήνια τουλάχιστον κλίμακα.   Παρά τις σοβαρές αντιδράσεις, η συγκέντρωση των κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων και οπωροπωλείων της πόλης θεωρήθηκε μεγάλο εκσυγχρονιστικό βήμα, καθώς η κεντρική πλατεία και οι γύρω δρόμοι απαλλάχτηκαν οριστικά από τους μόνιμα εγκατεστημένους πάγκους.
Το 1992, η Δημοτική Αγορά κηρύχτηκε Μνημείο Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς και λίγα χρόνια αργότερα αποκαταστάθηκε για να δοθεί σε πολιτιστικές και ήπιες ψυχαγωγικές χρήσεις.
Κάθε Τετάρτη γίνεται πλούσια λαϊκή αγορά -παζάρι , και κατεβαίνει πλήθος χωρικών- παραγωγών και εμπόρων

Δημαρχείο

Στη θέση του υπήρχαν τα δημοτικά λουτρά -τα πρώτα σε θεσσαλική πόλη- από το 1901. Το νεοκλασικό ισόγειο κτήριο με την αψιδωτή είσοδο  κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με σκοπό να ανεγερθεί στο δημοτικό οικόπε δο κτήριο αυτόνομου νομικού προσώπου με την επωνυμία «πνευματικόν και παραγωγικόν
κέντρον Καρδίτσης». Το κτήριο φιλοξενεί τις υπηρεσίες του Δήμου Καρδίτσας καθώς και τη  βιβλιοθήκη αναγνωστήριο –η Λαϊκή Βιβλιοθήκη «Η Αθηνά».
Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Παπανδρέου- Αρτεσιανού  και στο ισόγειό του λειτουργεί ο Δημοτικός Κινηματογράφος.Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα μικρό διώροφο- απ’ αυτά  που σώθηκαν- που στεγάζεται το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων με πλάκα με χαραγμένη τη μορφή του Α. Λευκαδίτη, Ιδρυτή του Ελληνικού προσκοπισμού

Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας

Ιδρύθηκε το 1993 και στεγάζεται από το 2002 σε σύγχρονο τετραώροφο κτήριο, στη συμβολή των οδών Β. Τζέλλα & Βασιαρδάνη, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Διαθέτει αίθουσες μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, βιβλιοθήκη αναγνωστήριο, αίθουσα εκδηλώσεων, πωλητήριο και εντευκτήριο. Ο πρώτος όροφος είναι αφιερωμένος στους ντόπιους ζωγράφους· παρουσιάζονται  έργα του Γ. Βαλταδώρου (1897-1930), μιας πολύπλευρης αν και άγνωστης καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας του Μεσοπολέμου, του γνωστού ζωγράφου της γενιάς του ’30 Δ. Γιολδάση (1897-1993), του Γ. Γούλα (1919), του Ν. Καυχίτσα (1931-2003), του Κ.Παύλου (Πωλ, 1914-1962), του Π. Σαμπαλιώτη (1955) και του Π. Σουλικιά (1926). Στο ισόγειο εκτίθεται αυτόνομα η δωρεά Απ. Κάρκα, μια ενδιαφέρουσα συλλογή σύγχρονης ελληνικής ρεαλιστικής ζωγραφικής με έργα των Λ. Κανακάκι, Σ. Καραβούζη, Θ. Παπαδοπεράκη κ.ά. Η συλλογή της Πινακοθήκης διαθέτει ακόμη έργα τοπικών και άλλων σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Β. Τζέλλα & Αβέρωφ, προτείνεται η επίσκεψη να γίνει απο τη δημοτική αγορά και μέσω της Αβέρωφ (γραφικός πεζόδρομος μέσα απο πολλά εμπορικά καταστήματα). Κτίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στη θέση του παλιού νοσοκομείου, σε οικόπεδο που παραχώρησε ο Δήμος Καρδίτσας. Διαθέτει ειδικά διαρρυθμισμένο χώρο για τη μόνιμη έκθεση, εκδοτήριο, αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εκδηλώσεων, βιβλιοθήκη, εργαστήριο συντήρησης, αποθήκες και ευρύχωρο κήπο για εκδηλώσεις. Η έκθεση είναι δομημένη κατά χρονολογική σειρά από τα προϊστορικά έως την αρχή των ιστορικών χρόνων. Μέσα από κείμενα, φωτογραφίες και πλούσιο πρωτογενές υλικό προσεγγίζεται ο άνθρωπος με αναφορές στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, στο εμπόριο, στην οικονομία, κά. Ξεχωριστές ενότητες είναι αφιερωμένες στις ταυτισμένες με δελφική επιγραφή αρχαίες πόλεις Κιέριον, Όρθη, Μητρόπολις, Γόμφοι και Αργιθέα, στο ναό του Απόλλωνα στο Μοσχάτο και στο ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς στη Φίλια.

Οικία Γιολδάση

Βρίσκεται στην οδό Λάππα και προς τα ανατολικά της πόλης. Κτίστηκε την περίοδο 1965-70 ως κατοικία ατελιέ του γνωστού ζωγράφου Δ. Γιολδάση, ο οποίος έζησε εκεί ως το θάνατό του, το 1993. Μετά τη δωρεά του από την θετή κόρη του Γιολδάση, Στέλλα, το κτήριο, ανακαινίστηκε το 2001 από το Δήμο Καρδίτσας για να στεγάσει κέντρο δημιουργικής απασχόλησης παιδιών και εκθεσιακό χώρο με έργα και προσωπικά αντικείμενα του ζωγράφου.

Ναός Ζωοδόχου Πηγής Καμινάδων

Βρίσκεται στην περιοχή Καμινάδων και συνδέεται με τον μητροπολιτικό ναό με ένα όμορφο ποδηλατόδρομο.  Είναι ο παλαιότερος ναός της Καρδίτσας. Κτίστηκε το 1842, αμέσως μετά τις πρώτες οθωμανικές μεταρρυθμίσεις. Οι Καμινάδες αποτελούσαν τότε ξεχωριστή κοινότητα στα βορειοανατολικά όρια της πόλης, πριν ιδρυθεί η χριστιανική συνοικία της, το Bαρούσι.  Ο ναός έχει γυναικωνίτη και είναι πλούσια αγιογραφημένος με  λαϊκότροπες τοιχογραφίες Σαμαριναίων ζωγράφων (1853). Το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάστηκε το 1846. Το κωδωνοστά σιο χτίστηκε το 1881.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, στον περίβολό του πραγματοποιούνταν οι συνελεύσεις του ιστορικού Πεδινού Συνδέσμου Καρδίτσας, πρωτεργάτη του Αγροτικού Κινήματος